- Ciekawostki
- Kiedy udać się do logopedy? Marzec 2020
- Zasady pracy z dzieckiem, które ma problemy przy nauce pisania i czytania - Luty 2020
- Dziecięce niepowodzenia i trudności w uczeniu się matematyki. - Styczeń 2020
- Jak wspomagać nieśmiałego przedszkolaka - Grudzień 2019
- Prawa Dziecka - Listopad 2019
- Sposoby na niejadka - Październik 2019
- Rola czytania w życiu dziecka - Wrzesień 2019
- Dojrzałość do uczenia się matematyki
- Efektywne rozwijanie edukacji matematycznej u dzieci w wieku przedszkolnym w połączeniu z teściami przyrodniczymi
- Projekt edukacyjny "Czyste powietrze wokół nas"
- Ważniejsze prawidłowości kształtowania klasyfikacji w umysłach starszych przedszkolaków
- Referat "Kształtowanie postaw patriotycznych..."
Dojrzałość do uczenia się matematyki
Dojrzałość do uczenia się matematyki
Młodszy wiek szkolny to okres zmian rozwojowych podyktowanych w dużejmierze nowymi zadaniami stawianymi przed dzieckiem, związanymi z obowiązkamiwynikającymi z roli ucznia, a których realizacja i jakość wykonania uwarunkowanajest jego indywidualnymi możliwościami. To właśnie możliwości rozwojowe i poznawczewyznaczają drogi dochodzenia do wiedzy i nabywania umiejętności, stanowiąpodbudowę dla nowych doświadczeń oraz sposobów poszukiwania rozwiązańintelektualnych problemów. Dlatego bardzo ważne jest określanie gotowości dzieckado podejmowania wysiłku w zakresie różnych przestrzeni edukacyjnych, istotnychdla dalszego jego rozwoju, bowiem będzie ona wskazywać, co dziecko wie i potrafi,a co jest jeszcze poza zasięgiem jego możliwości poznawczych. Takie spojrzenie na gotowość dziecka do uczenia się powinno stanowić fundament pracy szkoły, ponieważzapewni mu efektywne kształcenie dostosowane do jego indywidualnych potrzeb- doskonalenie tych aspektów rozwoju, które znajdują się na wysokim poziomie,a korygowanie tych przestrzeni, które wymagają stymulacji i wsparcia. W związkuz tym w pracy z 6-letnim uczniem bardzo ważne powinno być określenie poziomu jego dojrzałości do uczenia się matematyki i wskazanie tych jej elementów składowych,które decydują o poziomie matematycznej wiedzy i umiejętności dziecka.
Z badań wynika , że zdecydowana większość dzieci doznających specyficznych trudności w uczeniu się matematyki rozpoczyna naukę w szkole bez należytej dojrzałości do uczenia się matematyki. Charakteryzują się one nieco wolniejszym rozwojem tych procesów psychicznych, które są zaangażowane w nabywanie pojęć i umiejętności matematycznych. Najczęściej są to opóźnienia niewielkie, sięgające kilku miesięcy.
E. Gruszczyk- Kolczyńska wyróżnia następujące wskaźniki dojrzałości szkolnej:
1.Świadomość, w jaki sposób należy liczyć przedmioty.
Niepowodzeń w uczeniu się matematyki doznają dzieci, które nie potrafią rozróżnić błędnegoliczenia od poprawnego, nie umieją dodawać i odejmować na palcach do dziesięciu. Ten silnyzwiązek liczenia dziecięcego z wykonywanymi czynnościami – gestami, ruchami rąk iwypowiadanymi liczebnikami – dziecięcego realnie istniejącymi przedmiotami powoduje, żesama umiejętność liczenia przedmiotów nie wystarczy dzieciom, aby sprostać wymaganiom stawianym im na lekcjach matematyki, chociaż jest to ważny wskaźnik dojrzałości do uczeniasię matematyki w szkole. Podstawą dziecięcego liczenia są intuicje matematyczne, któredziecko przyswaja sobie już na poziomie przedoperacyjnym. Nieprawidłowości wprzyswajaniu tych intuicji mogą być przyczyną trudności w zakresie uczenia się matematyki.
2.Odpowiedni poziom operacyjnego rozumowania.
Dzieci potrafią uznać stałość ilości nieciągłych (mają zdolność do wnioskowania orównoliczności mimo obserwowanych zmian w układzie elementów porównawczychzbiorów). Dziecko musi umieć jednocześnie skupić się na dwóch zbiorach i porównując jebrać pod uwagę liczbę elementów, pomijając ich kolor, wielkość i ułożenie. Ponadto przyporównywaniu liczebności zbiorów powinno posługiwać się biegle dwoma metodami:liczeniem przedmiotów i łączeniem w pary.
Ważne jest także, aby potrafiło ujmowaćobserwowane zmiany w układzie elementów jako odwracalne i nie potrzebowało ciągleprzeliczać ich. Potrafią również wyznaczyć konsekwentnie serię, mają zdolność doujmowania każdego z podporządkowanych elementów jako mniejszego odnieuporządkowanych
i jednocześnie jako największego w zbiorze już uporządkowanym.
Jeżeli w czasie rozpoczynania nauki w szkole dzieci nie osiągnęły jeszcze w swoimrozumowaniu operacji konkretnych to natrafią na ogromne trudności w uczeniu sięmatematyki. Tym samym opóźnienia w operacyjnym rozumowaniu w stosunku do czasurozpoczynania nauki w szkole są przyczyną specyficznych trudności w uczeniu sięmatematyki.
3.Zdolność do funkcjonowania na poziomie reprezentacji ikonicznych i symbolicznych.
Warunkiem powodzenia w uczeniu się matematyki jest zdolność do swobodnegoprzechodzenia z jednego poziomu reprezentacji na drugi, przy dużej dojrzałości dofunkcjonowania na poziomie symboli i przedstawień graficznych. Dotyczy to zarównojęzyka polskiego, jak i matematyki. Dziecko musi zrozumieć sens kodowania i dekodowaniainformacji za pomocą umownych symboli. Szkolne nauczanie matematyki pełne jestobrazów, symboli i zapisów, a dziecko rzadko ma okazje do praktycznego działania. Dlatego
jednym z ważnych wskaźników dojrzałości do uczenia się matematyki w warunkachszkolnych jest zdolność do funkcjonowania na poziomie symbolicznym oraz ikonicznym bezkonieczności odwoływania się do praktycznego działania. Dzieci mają zdolność do odrywaniasię od konkretów, opanowały w aspekcie językowo – symbolicznego pojęcia liczby, działańarytmetycznych i schemat graficzny.
4. Stosunkowo wysoki poziom odporności emocjonalnej na sytuacje trudne.
Ważnymi wskaźnikami dojrzałości do uczenia się matematyki jest pozytywne nastawieniedziecka do samodzielnego rozwiązywania zadań i odporność emocjonalna dzieci napokonywanie trudności typu intelektualnego. Rozwiązywanie zadań pełni w nauczaniumatematyki szczególną rolę. Jest to dla dzieci źródło doświadczeń logicznych imatematycznych. Są one na lekcjach matematyki:
- Uogólnione i wówczas stanowią podstawę dla kształcenia pojęć,
- Organizowane w sprawności i umiejętności,
- Interioryzowanie w takim przypadku przyczyniają się do tworzenia w umysłach dzieci
operacji intelektualnych.
Dlatego ważne jest, aby rozpoczynające naukę w szkole dziecko miało pozytywnenastawienie do wysiłku intelektualnego i potrafiło wytrzymać napięcie, które zawszetowarzyszy rozwiązywaniu nawet łatwych zadań matematycznych. Jeśli dziecko z jakiśpowodów unika samodzielnego rozwiązywania zadań lub nie potrafi w sposób racjonalnykierować swym zachowaniem w trakcie podejmowania takich prób, wówczas następujezubożenie zakresu doświadczeń logicznych i matematycznych. Zaburzeniu ulega proces
uczenia się matematyki. Dojrzałość w tym zakresie uwidacznia się w pozytywnymnastawieniu do samodzielnego rozwiązywania zadań, odporności emocjonalnej na sytuacjetrudne emocjonalnie, są zdolne do kierowania swym zachowaniem w sposób racjonalnymimo przeżytych napięć.
5. Należyta sprawność manualna, precyzja spostrzegania i koordynacji wzrokowo –ruchowej.
Na lekcjach matematyki dzieci wykonują wiele złożonych czynności, dlatego zdolność dointegrowania funkcji percepcyjnych i motorycznych ma wpływ na efekty uczenia sięmatematyki. Jeżeli dziecko nie potrafi wykonywać prostych rysunków i konstrukcji zklocków ani wyszukiwać odpowiedniej strony w swoim podręczniku, to może mieć poważnekłopoty na lekcjach. Nie może skupić się należycie na problemach matematycznych, a brakkoncentracji ma wysoce niekorzystny wpływ na zakres doświadczeń matematycznych ilogicznych, które dziecko powinno zgromadzić na lekcji.
Podsumowując, jeżeli dziecko przejawia zainteresowania wiadomościami i umiejętnościami, które ma nabyć w szkole, jest to równoznaczne z wrażliwością na naukę szkolną. Jeżeli to,czego uczy się w szkole, jest zrozumiałe i przystępne, dziecko jest podatne na naukę szkolną.W przypadku matematyki wrażliwość to zdolność do samodzielnego rozwiązywania zadań istosowania umiejętności matematycznych w sytuacjach życiowych. Zaś podatność na uczeniesię matematyki będzie równoznaczne z rozumieniem w tej konwencji logicznej, w jakie przekazywane są treści matematyczne na lekcjach w szkole. Oprócz wrażliwości i podatnościdziecko musi być także zdolne do wytrzymywania napięć, które występują w uczeniu sięmatematyki na sposób szkolny. Dzieci, więc są dojrzałe do uczenia się matematyki w szkolewówczas, gdy chcą się uczyć matematyki, potrafią zrozumieć sens zależnościmatematycznych omawianych na lekcjach i wytrzymują napięcie, które towarzyszyrozwiązywaniu zadań matematycznych.
Literatura:
1. E. Gruszczyk-Kolczyńska: „Dzieci ze specyficznymi
trudnościami w uczeniu się matematyki”., WSiP 2008.
2. E. Gruszczyk-Kolczyńska, E. Zielińska:
„Dziecięca matematyka”, WSiP 2000.